Είναι αλήθεια ή να τσιμπηθώ ;
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΕΛΙΝΑ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ

Δεν θα το πιστέψετε, αλλά υπάρχουν τρία σχολεία σε όλη την Ελλάδα που θυμούνται ακόμη τι θα πει συναίσθημα και φαντασία στην εκπαίδευση. Συνδυάζονταιδε με την καλλιέργεια της ομαδικότητας, της πρωτοβουλίας, της ελεύθερης έκφρασης. Δεν είναι κούφιες λέξεις, είναι η ζώσα πραγματικότητα των τριών δημόσιων καλλιτεχνικών σχολείων της χώρας, την οποία υλοποιούν ωρομίσθιοι καθηγητές που πληρώνονται τρεις κι εξήντα και διαθέτουν -εθελοντικά, εννοείται!- και τον ελεύθερο χρόνο τους γι' αυτήν. Για πόσο ακόμη;
Στην άκρη μιας αίθουσας, δίπλα από τα μεγάλα παράθυρα,ένα αχτύπητο δίδυμο δημιουργεί. Ο Ιωσήφ και ο Αγγελος έχουν ενώσει τα θρανία τους και ζωγραφίζουν. Μια αντρική φιγούρα προκύπτει από το μολύβι του Ιωσήφ, ενόσω ο Άγγελος γεμίζει με εκρηκτικά χρώματα την εικονογράφησή του για ένα παραμύθι. Σχέδιο ο ένας, αίσθηση του χρώματος ο άλλος. Οταν βλέπεις τα χαρτιά τους, δύσκολα πιστεύεις ότι τα παιδιά αυτά μόλις τελείωσαν την πρώτη Γυμνασίου.
'Ιωσήφ, τι σου αρέσει πιο πολύ να ζωγραφίζεις'; τον ρωτάμε. 'Εχω φτιάξει ολόκληρη συλλογή με τον Μπομπ τον Σφουγγαράκη'. Από το διάδρομο κι όλας αντιλαμβάνεται κανείς πως βρίσκεται σε ένα σχολείο διαφορετικό. Κάθε γωνιά του Καλλιτεχνικού Σχολείου του Γέρακα είναι στολισμένη με έργα των παιδιών. Γλυπτά και ζωγραφική με θέμα την εξάρτηση από το διαδίκτυο, από εργασίες στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, συλλογικά ζωγραφικά έργα... Έξω απ'το γραφείο της διεύθυνσης βρίσκεται και...το καλάθι των «ερωτευμένων»: ένας κάδος μέσα απ' τον οποίο οι μικροί καλλιτέχνες θα αναζητήσουν τα μπουφάν και τις μπλούζες που ξέχασαν στο σχολείο.
Στο μεταξύ,το γραφείο των καθηγητών έχει μετατραπεί σε ιδιότυπη γκαλερί, όπου θαυμάζουμετα αυτοσχέδια μουσικά όργανα που έφτιαξαν από φαντασίας τα παιδιά. Η Μαρίνα Μαραβελάκη, καθηγήτρια Εικαστικών, ανοίγει έναν φάκελο με σχέδια των μαθητών της΄'The rage of the witch', 'Σκέψη','Δέντρο'. Χαρακτικά τυπωμένα πάνω σε υφασμάτινες τσάντες, σε παλιές εφημερίδες, σε ξεχασμένα χαρτιά γίνονται ανατρεπτικός καμβάς που ιντριγκάρει ακόμη περισσότερο τη δημιουργικότητα των μαθητών.
Και αυτά μόνο από τον τομέα των εικαστικών. Γιατί τρεις είναι οι κατευθύνσεις των καλλιτενικών σχολείων: χορός, θέατρο - κινηματογράφος και εικαστικές τέχνες. Στη λογικήτων μουσικών σχολείων, δημιουργήθηκαν και τα δημόσια καλλιτεχνικά σχολεία, αποσκοπώντας - αφ' ενός-στην καλλιέργεια του ταλέντου των παιδιών και- αφ' ετέρου- σε κάτι ακόμη δυσκολότερο, σχεδόν ιδανικό: στη δόμηση σφαιρικών προσωπικοτήτων, ανθρώπων για τους οποίους η τέχνη δεν ταυτίζεταιμε τη'διασκέδαση', ούτε προκαλεί αμηχανία, αλλά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους, ακόμη και ανεπιλέξουν να μην την υπηρετήσουν επαγγελματικά.
Οι κατευθύνσεις των καλλιτεχνικών σχολείων είναι τρεις: χορός, θέατρο - κινηματογράφος, εικαστικές τέχνες. Αυτές καταλαμβάνουν 10 ώρες την εβδομάδα και προστίθενται στο πρόγραμμα των γενικών μαθημάτων.
Το σχολείο λειτουργεί ως παράθυρο. Εκτός από τις γνώσεις, υπάρχει χώρος και για το συναίσθημα και για τη φαντασία. Στα καλλιτεχνικά μαθήματα τα παιδιά δίνουν κάτι από τον εαυτό τους. Και αυτό το δημιουργικό κομμάτι είναι πολύ σημαντικό, ενώ στη σχέση μαθητή και καθηγητή αμβλύνει τις αντιπαραθέσεις και μειώνει τις αποστάσεις» σχολιάζει η Πολυτίμη Γκέκα, διευθύντρια του Καλλιτεχνικού Σχολείου στον Γέρακα.Πρoς το παρόν λειτουργούν μόλις τρία σχολεία: στον Γέρακα της Αττικής, στο Ηράκλειο της Κρήτης και στην περιοχή των Αμπελοκήπων στη Θεσσαλονίκη. Τα παιδιά, παράλληλα με το κανονικό πρόγραμμα των γενικών μαθημάτων που είναι κοινό με το προγραμμάτων άλλων σχολείων, παρακολουθούν εβδομαδιαίως 10 ώρες επί πλέον καλλιτεχνικά μαθήματα. Κάθε χρόνο, από τις 15 Μαίου έως τις 15 Ιουνίου, κατατίθενται οι αιτήσεις από τους γονείς των ενδιαφερόμενων παιδιών στα Καλλιτεχνικά σχολεία, ενώ η επιλογή των μαθητών γίνεται βάσει εξετάσεων που διενεργούνται 20-30 Ιουνίου από επιτροπές επιλογής διορισμένες από το υπουργείο Παιδείας.
«Είχα λίγο άγχος στις εισαγωγικές εξετάσεις, γιατί κάποια από τα παιδιά είχαν κάνει προετοιμασία. Το θέμα μας ήταν το ταξίδι. Ζωγράφισα, λοιπόν, ένα χωριό με λιμάνι και μια βάρκα να ταξιδεύει» λέει ο Θοδωρής, που μόλις τελείωσε την Α΄ Γυμνασίου στον Γέρακα.Βρισκόμαστε στο 14ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, στο οποίο το σχολείο συμμετέχει. Οι μαθητές κάθονται σε τραπεζάκια, ζωγραφίζοντας παρέα με επισκέπτες ευφάνταστα σπίτια και λεπτομέρειες μιας ονειρεμένης πολιτείας που συντίθεται σιγά σιγά πάνω σε ταμπλό.Πέρυσι το σχολείο κέρδισε τις εντυπώσεις με τα χειροποίητα εικονογραφημένα βιβλία των μαθητών του με αυτό ακριβώς το θέμα: το ρατσισμό. Ιστορίες αποκλεισμού, που ξεδιπλώνονταν μέσα από το στόμα ενός βάτραχου, το όνειρο ενός εφήβου με κινητικά προβλήματα που σώζει τον κόσμο ως Σούπερμαν σ' ένα εντυπωσιακό κόμικς. Τα μολύβια και οι μαρκαδόροι έχουν πάρει φωτιά γύρω μου από τους καλλιτέχνες. ??Φαντάζομαι ότι, έναν χρόνο τώρα, συνηθίσατε να σας διορθώνουν τα έργα σας οι καθηγητές..,?? λέω στους εικαστικούς της Α Γυμνασίου, που δεν ήθελαν τίποτ' άλλο για να εκραγούν: ??΄Όχι, αν θέλουν να διορθώσουν, ας διορθώσουν το προσχέδιο, όχι το σχέδιο!??, ?? Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε αυτό που θέλουν!??, ??Το έργο ανήκει στο δημιουργό του??.Πάθος, λοιπόν. «Ένα από τα κλειδιά είναι η διαθεματικότητα στα μαθήματα» εξηγεί η Αλεξάνδρα Βασιλοπούλου, φιλόλογος με ειδίκευση στην Ιστορία της Τέχνης. <<Για παράδειγμα, τα παιδιά της Α΄ Γυμνασίου της κατεύθυνσης των εικαστικών, στο πλαίσιο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εικονογράφησαν τα "Μανιτάρια στην πόλη" από τον "Μαρκοβάλντο" του Ιταλο Καλβίνο και το απόσπασμα ??Τα τσερκένια" από το μυθιστόρημα "Στου Χατζηφράγκου" του Κοσμά Πολίτη, ενώ η Γ΄ Γυμνασίου την 'Έλένη" του Ευριπίδη».Το ίδιο ισχύει και με το χορό. Στο μάθημα της γλώσσας μπορεί οι μαθητές να διδαχθούν ένα δημοτικό ποίημα. στο μάθημα του χορού θα το απαγγείλουν, θα αφήσουν το σώμα ελεύθερο να νιώσει το ρυθμό των λέξεων, θα το χορέψουν. "Ξέρετε. η κίνηση είναι μέσο παιδαγωγικό. Δεν έχει σημασία αν τελικά γίνει κανείς επαγγελματίας. Η επίγνωση του σώματος και της κίνησης αφορά τον καθένα μας. Βρίσκεται στην καθημερινότητά μας?? συμπληρώνει η Τιτή Αντωνοπούλου χορεύτρια και καθηγήτρια Σύγχρονου Χορού στο Καλλιτεχνικό Σχολείο του Γέρακα.Την κίνηση επέλεξαν, εξάλλου. και οι καθηγητές του Καλλιτεχνικού Σχολείου της Θεσσαλονίκης για να διδάξουν την έννοια της επαγωγής στα μαθηματικά. Τα παιδιά αvτιλήφθηκαν την έννοια με τη βοήθεια χορευτικών ασκήσεων και κινήσεων taί chi. Και ο κατάλογος συνεχίζεται. "Ροκ και λογοτεχνία) αποτέλεσε θεματική ενότητα του Καλλιτεχνικού Σχολείου της Θεσσαλονίκης, ενώ στην Κρήτη το σχολείο ανοίγει και την Κυριακή για τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης "Θαλής και Φίλοι», όπου μαθητές και καθηγητές απολαμβάνουν από κοινού τη μαθηματική λογοτεχνία. Βρισκόμαστε στην Ελλάδα; Κι όμως... "Τα καλλιτεχνικά σχολεία παρέχουν άλλες δυνατότητες στους μαθητές. Με αποτέλεσμα, να αναπτύσσουμε και διαφορετική σχέση μεταξύ μας.
Στο σχολείο του Γέρακα, στο μάθημα των εικαστικών, φιλοτεχνήθηκε ένα εντυπωσιακό ομαδικό έργο που εκτίθεται κιόλας. Δύο οδηγίες δόθηκαν στους νεαρούς καλλιτέχνες:να γεμίσει ο καθένας το χαρτί με το δικό του στυλ και να ξεκινήσει από εκεί που σταμάτησε ο προηγούμενος, δανειζόμενος ένα στοιχείο-γέφυρα.
Είμαστε όλοι μια ομάδα. Η τέχνη σε παρακινεί να εκδηλώσεις τα συναισθήματα, τη σκέψη σου. Μαθαίνουμε να εκφραζόμαστε, κι αυτό μας κάνει πιο ελεύθερους» μας λέει ο Δημήτρης, μαθητής της Γ΄ Λυκείου Θεάτρου στο σχολείο του Γέρακα. Εκείνη τη στιγμή περνά ένας από τους πιο αγαπημένους καθηγητές Εικαστικών, ο Τζίμης Ευθυμίου. "Χρειάζομαι ένα σπίτι από κουρέλια, από μπαλώματα. Ποιος θα το φτιάξει;»- "Θα προσπαθήσω εγώ, κύριε!» ακούγεται ένας εθελοντής από το βάθος, που προσθέτει: "Δεν μου φέρνετε και έναν μαρκαδόρο, αν μπορείτε;»Το ζητούμενο είναι τα παιδιά να κατανοήσουν το λόγο της δημιουργίας. Να γίνουν δημιουργοί με συνολική εικόνα για τα πράγματα» θα μας πει ο ίδιος. Στο πλαίσιο του δικού του μαθήματος, φιλοτεχνήθηκε ένα εvτυπωσιακό ομαδικό έργο, που εκτίθεται στο σχολείο. Μόνο δύο κατευθύνσεις δόθηκαν στους καλλιτέχνες να γεμίσει ο καθένας το χαρτί με το δικό του στυλ και να ξεκινήσει από εκεί ακριβώς που σταμάτησε ο προηγούμενος, δανειζόμενος ένα στοιχείο που θα χρησιμοποιήσει ως γέφυρα για το δικό του κομμάτι."Το θέμα ήταν η επικοινωνία, το πώς συνδιαλέγεσαι, αφού από το συλλογικό κατανοείς καλύτερα και το ατομικό».
«Μα, να σας πω, δεν πάμε σπίτι να φτιάξουμε μακαρονάδα;» ρωτάει δυο μαθητές της η Αλεξάνδρα Βασιλοπούλου. Οι καθηγητές δεν ??εξαϋλώνονται?? με το τέλος του μαθήματος. Κάποιοι είναι εκεί. Και τα Σαββατοκύριακα και τις γιορτές, που θα αφιερώσουν προσωπικό χρόνο για «γκαλερότσαρκες», θεατρικές παραστάσεις, σινεμά ή ατελείωτες πρόβες έργων και χορού στο σχολείο.Η αξία της δικής τους προσφοράς γίνεται ακόμη πιο κατανοητή, αν αναλογιστούμε πως οι καθηγητές των καλλιτεχνικών μαθημάτων -πλην των εικαστικών- είναι προς το παρόν ωρομίσθιοι. <<Οι ωρομίσθιοι καθηγητές έχουν δικαίωμα να απασχοληθούν μόνο 11 ώρες την εβδομάδα στο σχολικό πρόγραμμα, κάτι που ισοδυναμεί, πάνω-κάτω, με 280 ευρώ καθαρά το μήνα. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα επενδύσουν τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακά τους σε πρόβες. Αν η δημόσια παιδεία θέλει να πάρει αυτό που έχουν να προσφέρουν, θα πρέπει να τους σεβαστεί περισσότερο>> παρατηρεί ο Γιάννης Ανδριανός, πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων του Γέρακα.
Η Μαρια Καλουδιώτη, διευθύντρια του Καλλιτεχνικού Σχολείου Ηρακλείου, συμπληρώνει σχετικά: «Η γνώμη μας είναι ότι και αυτοί οι καθηγητές θα πρέπει να διορίζονται. Να γίνουν αρχικά αναπληρωτές και να δώσουν εξετάσεις μέσω ΑΣΕΠ )).Ίσως ποτέ άλλοτε παιδιά, καθηγητές και γονείς δεν αποτέλεσαν τόσο αραγές μέτωπο. Διότι τώρα τα καλλιτεχνικά σχολεία συνιστούν ένα μεγάλο στοίχημα για την ελληνική παιδεία. Όχι μόνο για τη διαμόρφωση της δικής τους ταυτότητας, αλλά (κυρίως) γιατί αποτελούν το έναυσμα να γίνει το δικό τους σχολικό πνεύμα κυρίαρχο σε όλη τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. «Το όνειρό μας είναι αυτό ακριβώς να ανοίξουν οι ορίζοντες των γνωστικών αντικειμένων των παιδιών. Να γίνει τελικά το σχολείο φιλικό. Εδώ τα δικά μας παιδιά αρρωσταίνουν και θέλουν να πάνε στο σχολείο τους. Αυτό για τη Μέση Εκπαίδευση είναι πρωτόγνωρο)) τονίζει ο Γιάννης Ανδριανός.Σ' ένα τεντωμένο σκοινί ισορροπεί αυτήν τη στιγμή το εγχείρημα των καλλιτεχνικών σχολείων. Αποτελούν, άραγε, ένα πυροτέχνημα για να λάμψει η καλλιτεχνική ευαισθησία της Πολιτείας ή, πράγματι, υπάρχει η βούληση να θεμελιωθούν; Διότι τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα καλλιτεχνικά σχολεία δεν είναι λίγα. Κατ' αρχάς, τρία σχολεία σε όλη την Ελλάδα προφανώς αποτελούν μόνο μία αποχρώσα ένδειξη βούλησης. Ένα ακόμη σχολείο είναι καθ' όλα έτοιμο, δομημένο ήδη από το 2006 στον δήμο του Αιγάλεω, για την ίδρυση του οποίου υπογράφηκε η διυπουργική απόφαση τον Ιούλιο του 2009, αν και υπολείπονται πλήθος άλλα γραφειοκρατικά στάδια ως την πραγματική λειτουργία του.Με την ίδια απόφαση ιδρύεται (στα χαρτιά, για την ώρα) ένα καλλιτεχνικό σχολείο στον δήμο Κερατσινίου, ενώ πρόταση στο υπουργείο Παιδείας έχει κατατεθεί και για την Καλαμάτα κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, χωρίς να έχει δοθεί ακόμη απάντηση.Το αρχικό εγχείρημα αφορούσε «καλλιτεχνικά γυμνάσια» με <<λυκειακές τάξεις>> Και αν πριν από μερικά χρόνια οι ανάγκες για κτιριακές εγκαταστάσεις υπήρξαν πιο περιορισμένες (για μαθητές μόνο γυμνασίου), τώρα αφορούν ξεκάθαρα και το λύκειο, αφού φέτος αποφοίτησε για πρώτη φορά η Γ΄ Λυκείου του Γέρακα. Προς το παρόν, η στέγαση των σχολείων είναι από ανεπαρκής έως προβληματική. Το σχολείο του Γέρακα λειτουργεί σε ένα κτήριο που παραχωρήθηκε (προορισμένο αρχικά για το 20 Λύκειο, που τώρα συστεγάζεται με το 30 Γυμνάσιο) ίσαμε την ανέγερση του κτηρίου του Καλλιτεχνικού.Στην αρχή, στο κτήριο που λειτουργεί το σχολείο δεν υπήρχαν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι. Συν τω χρόνω, διαμορφώθηκε μια κατάλληλη αίθουσα χορού και μία μικρή σκηνή για τα παιδιά του θεάτρου.Το νέο κτήριο που θα πληροί τις ανάγκες για τη διδασκαλία των καλλιτεχνικών μαθημάτων αναμένεται να παραδοθεί τον Δεκέμβριο του 2010. Το πρόβλημα είναι ότι προβλέπει αίθουσες μόνο για γυμνάσιο. Την ίδια στιγμή τα παιδιά του Καλλιτεχνικού Σχολείου Ηρακλείου κάνουν μάθημα στις εγκαταστάσεις της πρώην αμερικανικής βάσης.<<H έκταση της πρώην βάσης ανήκει στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου που, που το παρόν, δεν την παραχωρεί στη νομαρχία, ώστε κι αυτή με τη σειρά της να τη δώσει στον δήμο Γουβών. Η πρόταση του δήμου είναι να συγκεντρωθούν εκεί όλα τα σχολεία της περιοχής, μαζί με το Καλλιτεχνικό και το Μουσικό. Ο χώρος είναι ιδανικός για ένα τέτοιο σχέδιο. Σε κάθε περίπτωση, ο δήμος Ηρακλείου και ο δήμος Γουβών προτίθενται να παραχωρήσουν σε άλλη τοποθεσία οικόπεδο αν χρειαστεί, προκειμένου να χτιστεί το σχολείο» σημειώνει η διευθύντρια του Καλλιτεχνικού Σχολείου Ηρακλείου, Μαρία Καλουδιώτη.Το Καλλιτεχνικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης, πάλι, συστεγάζεται για την ώρα με το Γ΄ Λύκειο Αμπελοκήπων, διαθέτοντας ωστόσο κατάλληλες αίθουσες για τα καλλιτεχνικά μαθήματά του. Το οικόπεδο για το δικό του Γυμνάσιο έχει ήδη παραχωρηθεί από τον δήμο Αμπελοκήπων, όπου έχει αναρτηθεί η πινακίδα «Καλλιτεχνικό Σχολείο», μόνο που δεν έχει ανεγερθεί ακόμη. «Η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης; μας έχει διαβεβαιώσει ότι την επόμενη χρονιά θα εξευρεθεί χώρος για την Α΄ Λυκείου. Τόσο η Διεύθυνση όσο και ο δήμος έχουν αγκαλιάσει το σχολείο» παρατηρεί η διευθύντριά του, Κυριακή Αδαλόγλου. Όσο όμως δεν κατασκευάζονται τα κτήρια τόσο θα μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων, όπως στο σχολείο του Γέρακα, που φέτος για πρώτη φορά δέχτηκε 17 παιδιά ανά κατεύθυνση, αντί του ανώτατου ορίου των 25 που έχει οριστεί.
Συγγράμματα για τα καλλιτεχνικά μαθήματα δεν υπάρχουν. Υπάρχει, βέβαια, οριζόμενη διδακτέα ύλη για τους καθηγητές όχι, όμως, και εγχειρίδια για τους μαθητές. Έτσι, η προσκόμιση υλικού εναπόκειται στους καθηγητές Προς το παρόν, ενώ τα παιδιά διαβάζουν από φωτοτυπίες. Το μόνο βιβλίο που εξασφαλίστηκε και διανέμεται είναι για την Ιστορία της Τέχνης. «Θα μπορούσαν να διανεμηθούν βιβλία που ήδη υπάρχουν, μέχρι να γραφτούν ειδικά εγχειρίδια για τα καλλιτεχνικά σχολεία, όπως Π.χ. το βιβλίο των παραδοσιακών χορών που διανέμεται στα ΤΕΦΑΑ» προτείνει η Μαρία Καλουδιώτη.«Την πρώτη χρονιά δεν είχαμε σχεδόν τίποτα. "Ηρθαν οι καλλlτέχvεc;" μας έλεγαν από τα άλλα σχολεία. Τελικά, δημιουργήθηκε ένα τόσο ζεστό κλίμα, που δεν θα το άλλαζα με τίποτο» αφηγείται -μελαγχολικά σχεδόν- η Βάσια, η οποία μόλις αποφοίτησε από το Καλλιτεχνικό Σχολείο του Γέρακα και τώρα σκέφτεται να γίνει σκηνογράφος.Οι Kαλλιτέχνες ανέκαθεν είχαν να υπερπηδήσουν εμπόδια. Κατά την αρχαιότητα, τον 60 αιώνα Π.χ., δεν μπορούσαν να ανήκουν στην καλή κοινωνία, δεδομένου ότι «δούλευαν με τα χέρια και το έκαναν για να βγάλουν το ψωμί τους. Εργάζονταν στα χυτήρια. ιδρωμένοι και βρόμικοι, μοχθούσαν σαν τον κοινό σκαφτιά» (Ε.Η. Gombrίch, «Το χρονικό της τέχνης»). Κατά τον Ρομαντισμό θεωρούνταν πολέμιοι της αστικής τάξης. Παρέμεναν αμφισβητίες - κάτι σαν τη μύγα του Σωκράτη. Που τώρα διεκδικεί το δικό της σχολείο.
Λεπτομέρειες
- Λεπτομέρειες
-
Κατηγορία: Έγραψαν για μας...